Kontynuujemy rozległy temat zaburzeń odżywiania, który rozpoczęliśmy w ostatnią środę. Choroby, które przybliżyliśmy Wam ostatnio należą do grupy specyficznych zaburzeń odżywiania, dzisiaj zajmiemy się innymi, niespecyficznymi problemami z tej grupy.

Ortoreksja

Jej charakterystyczną cechą jest obsesja na punkcie zdrowego odżywiania się. Na początku nie wzbudza większych podejrzeń, chorzy odrzucają np. produkty wysoko przetworzone i inne powszechnie uważane za nie do końca sprzyjające naszemu zdrowiu. Z czasem jednak troska o zdrowie staje się obsesyjna. Codzienność “kręci się” wokół poszukiwania ekologicznych, jak najzdrowszych produktów. Jakiekolwiek odstępstwo od diety wzbudza poczucie winy, odrazę do samego siebie – z tego powodu chorzy często się karzą za “łamanie zasad”. 

Według badań ortoreksja dotyka aż 7% populacji, często są to osoby bardzo aktywne fizycznie albo uporczywie dążące do uzyskania ciała promowanego w mediach. 

Jak się pewnie domyślacie, zaburzenie to ma swoje skutki, są to m.in.:

• wycofanie społeczne, unikanie wyjść do restauracji, zrywanie kontaktów z osobami niepodzielającymi tego trybu życia, 
• niedożywienie 
• niedobory 
• spadek masy ciała
• rabdomioliza (czyli rozpad mięśni)
• kwasica metaboliczna
• podwyższone stężenie enzymów wątrobowych

Bigoreksja

Nazywana też dysmorfią mięśniową, początkowo była znana pod ciekawą nazwą “odwrócona anoreksja”. Polega na obsesyjnym dbaniu o muskulaturę ciała przy jednoczesnym zaburzonym postrzeganiu siebie – nawet jeśli chory rzeczywiście jest umięśniony, to sam siebie będzie postrzegał jako osobę wątłą, zbyt szczupłą. Cierpią na nią przeważnie mężczyźni. 

Charakterystycznymi zachowaniami są:  

• ciągłe ważenie się, mierzenie obwodów mięśni,
• stosowanie wysokobiałkowej diety
• intensywne ćwiczenia fizyczne, często na siłowni albo w domu, jeśli osoba wstydzi się ćwiczyć wśród innych 
• stosowanie licznych suplementów, czy też sterydów 
• bardzo istotnym elementem jest spożywanie odżywek białkowych 

Takie obsesyjne zachowania mają oczywiście swoje skutki. Chorzy wycofują się z kontaktów z innymi, mają problemy zawodowe, przejawiają zachowania agresywne, są rozdrażnieni i apatyczni, często stale przebywają na siłowni co zaburza ich relacje z bliskimi. Nie zapominajmy też, że leki, jakie stosują mają negatywny wpływ na zdrowie, mogą powodować np. zbyt szybki przyrost masy mięśniowej, obrzęk twarzy czy nóg, sińce, trądzik, łysienie, choroby nerek czy nawet uszkodzenia chromosomów.

Bulimia atypowa – BED

Inaczej nazywana jest zespołem kompulsywnego objadania się, czy jedzeniem napadowym. Według badań częstotliwość występowania tej choroby u dorosłych to 3,5% u kobiet i 2% u mężczyzn. 

Często specjaliści mówią, że aby stwierdzić to schorzenie u pacjenta muszą występować przynajmniej 3 spośród charakterystycznych objawów. 

Do tych symptomów należą między innymi:

• jedzenie po kryjomu, aby inni nie widzieli ilości zjadanych pokarmów,
• nagłe, zachłanne i szybkie jedzenie
•  zjadanie dużej ilości jedzenie, nie czując głodu
• objadanie się do momentu, gdy organizm zareaguje w sposób negatywny, m.in poprzez wzdęcia, uczucie przejedzenia czy niestrawność,
• nagłe i nieustające poczucie winy po epizodach objadania się, co prowadzi do stosowania różnych diet odchudzających.

Jak możemy zauważyć przejawy bulimii atypowej są identyczne jak w przypadku zwykłej bulimii, jednak różnica polega na stosowaniu środków przeczyszczających przez ofiary bulimii i wywoływanie przez nie wymiotów. Warto podkreślić fakt, że na bulimię atypową chorują  kobiety jak i mężczyźni, co w przypadku płci męskiej zdarza się zdecydowanie rzadziej przy bulimii. Naukowcy mówią, że przyczyn kompulsywnego objadania się należy szukać w nieumiejętnym radzeniu sobie ze stresem czy kontrolowaniu własnych emocji.

Zaobserwowane zostało, że pacjenci chorzy na BED, często spożywają produkty z jednej grupy np mają ochotę tylko na słodycze lub tylko na produkty o wysokim indeksie glikemicznym. Jeśli mówimy o spożywaniu ogromnej ilości słodkości, to warto pamiętać, że traktuje się je jako uzależnienie od słodyczy.

Skutkami BED nie są tylko zmiana typu sylwetki czy nagłe przybranie na wadze, ale też zmiany psychiczne takie jak poczucie winy czy wstydu.

Pica

Jest to zaburzenie, które polega na lizaniu, gryzieniu czy żuciu przedmiotów nie nadających się do spożycia, a wręcz takich, które mogą szkodzić organizmowi.

Do diagnozy może dojść dopiero gdy osoba przejawia takie zachowania od miesiąca, bądź dłużej. Często produkty, które spożywają osoby chore na pice to: ołówki pędzle, włosy,plastik, węgiel, farby czy piasek. Najczęściej zaburzenie to rozpoznawane jest u niemowlaków do 24 miesiąca życia, ale to zaburzenie może występować również u kobiet w ciąży. Wśród przyczyn wymienia się:

• niedobory pewnych substancji w organizmie
• niedożywienie
• zaburzenia rozwoju- głównie u dzieci
• upośledzenia umysłowe schizofrenii czy autyzmu.

Nie w każdym kręgu kulturowym pica może zostać uznana jako choroba, ponieważ w różnych kulturach zwyczaje niejednokrotnie nakazują spożywanie produktów niejadalnych dla człowieka. Skutki tego zaburzenia są zależne od ilości i rodzaju spożytej substancji i mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji dla organizmu.

Jak zatem widzicie, zaburzenia odżywiania mają wiele twarzy, każde z nich jest poważnym i złożonym problemem, którego nie należy ignorować. W leczeniu tych problemów potrzebny jest zespół specjalistów, bo poza strefą psychiki, wpływają one również na nasze ciało. Jeśli widzicie u kogoś objawy – zawsze reagujcie, zapytajcie, porozmawiajcie.

Pamiętajcie, że lista kontaktów pomocowych jest dostępna tutaj.

Źródła:

• “Zaburzenia odżywiania jako problem zdrowotny i psychospołeczny”, E. Jabłońska, K. Błądkowska, M. Bronkowska
• “Zaburzenia odżywiania” K. U. Marcinkowska
• Philip G. Zimbardo, Richard J. Gerrig, „Psychologia i życie”