Kontynuujemy rozległy temat lęku, który poruszyliśmy niedawno, w naszym wpisie o zaburzeniach lękowych. Tym razem przyjrzymy się zjawisku ataków paniki.

Atak paniki – czyli…

W odróżnieniu od chorobliwego, uogólnionego lęku, atak paniki uderza niespodziewanie. Zazwyczaj towarzyszy mu poczucie zagrożenia, nadciągającej katastrofy albo przymusu natychmiastowej ucieczki. Napad paniki pojawia się często w niespodziewanych sytuacjach, w codziennym, normalnym życiu. Atak jest powiązany z poczuciem całkowitej utraty kontroli lub utraty zmysłów czy zbliżającej się śmierci.

Zaburzenia lękowe z napadami lęku należą do jednych z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, zaraz po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Charakteryzują się przewlekłym przebiegiem mogącym znacznie pogorszyć jakość codziennego życia chorej osoby.

Objawy koszmarów na jawie

Napad lęku jest okresem intensywnej obawy i dyskomfortu, który zaczyna się nagle, narasta szybko i trwa co najmniej kilka minut, ale nie dłużej niż dwie godziny. Silnemu lękowi towarzyszą takie objawy jak:

• odczucie bicia lub ciężaru serca albo przyspieszenie jego czynności,
• pocenie się,
• drżenie lub dygotanie,
• suchość w jamie ustnej.

Mogą również pojawić się objawy somatyczne pochodzące z klatki piersiowej i brzucha, takie jak:

• utrudnienie oddychania,
• uczucie dławienia się,
• bóle lub dyskomfort w klatce piersiowej,
• nudności lub nieprzyjemne doznania brzuszne.

Do innych dolegliwości należą również:

• zawroty głowy,
• brak równowagi i poczucie nierealności przedmiotów (derealizacja świata)
  lub dystansu czy „nierealności” samego siebie (depersonalizacja),
•  uderzenia gorąca lub też uczucie drętwienia i swędzenia,
• chory ma wrażenie zbliżającej się klęski, katastrofy, własnej śmierci, obawia
  się utraty kontroli, szaleństwa.

Co mówi statystyka?

Rozpowszechnienie zaburzenia lękowego z napadami lęku ogółem w populacji wynosi średnio 3–3,5% i około dwu-, trzykrotnie częściej dotyczy kobiet. Pojedynczego napadu lęku doświadcza około 15% populacji. Z tym schorzeniem często współwystępują inne zaburzenia psychiczne. U około 50–65% stwierdza się depresję, u 25% zaburzenia lękowe uogólnione, 20% podejmuje próby samobójcze, a 27% nadużywa alkoholu. Z zaburzeniem panicznym współistnieją również zaburzenia osobowości, nawet u 45–70% pacjentów.

Typowym okresem dla wystąpienia choroby jest 25.–44. rok życia, ale liczni chorzy już wiele lat wcześniej doświadczają pierwszych napadów paniki. Jest to schorzenie o przewlekłym przebiegu, często upośledzające funkcjonowanie. Remisja występuje u około 30–40% pacjentów, a u około 50% dochodzi tylko do częściowego złagodzenia objawów; 10–20% osób ma znacznie nasilone objawy, które utrzymują się długotrwale.

Chemiczny obłęd mózgu

Kiedy ciało staje w obliczu bezpośredniego niebezpieczeństwa, mózg nakazuje autonomicznemu układowi nerwowemu aktywację reakcji „uciekaj lub walcz”. Ciało jest zalane szeregiem substancji chemicznych, w tym adrenaliną, które wywołują zmiany fizjologiczne. Na przykład tętno i oddech są przyspieszone, a krew przepływa do mięśni,
aby przygotować się do walki fizycznej lub ucieczki.

Mówi się, że atak paniki następuje, gdy wyzwalana jest reakcja „uciekaj lub walcz”,
ale nie ma niebezpieczeństwa. Osoba może odczuwać objawy ataku paniki
w nieszkodliwych i pozornie bez stresowych sytuacjach, takich jak oglądanie telewizji
lub podczas snu.

Jak pomóc?

Powtarzające się napady paniki, które często uniemożliwiają normalne funkcjonowanie zawsze wymagają leczenia. Niezależnie od wieku pacjenta w leczeniu zaburzeń lękowych stosowane są różne środki pomocowe. Farmakoterapia oraz psychoterapia są postępowaniem pierwszego rzutu o skuteczności potwierdzonej w badaniach.

W leczeniu coraz powszechniej stosuje się również psychoedukację oraz różne formy oddziaływań redukujących napięcie oraz zwiększających kontroli nad własnymi uczuciami. Należą do nich:

• treningi redukcji stresu oparte na uważności, 
• trening relaksacyjny, 
• trening autogenny Schultza, 
• treningi oddychania przeponowego 
• interwencje wsparciowe. 

Wszystkie interwencje terapeutyczne podejmowane w zespole lęku napadowego mają na celu nie tylko ustąpienie subiektywnych objawów, lecz także przywrócenie prawidłowego funkcjonowania społecznego oraz zapobieganie nawrotom.

Źródła:

• wylecz.to
• Karina Szczęsna
• Medme.pl
• “Terapia lęku panicznego w ujęciu poznawczo-behawioralnym Treatment of panic disorder — a cognitive-behavioral approach” Anna Wojtas, Katarzyna Jakuszkowiak-Wojten