Jako ludzie cały czas doznajemy stresujących momentów w życiu. Wielu z nas umie sobie z nim poradzić i szybko zapomnieć o sytuacji, która go wywołała. Jednak pewna część społeczeństwa to osoby, które mają problem z radzeniem sobie ze stresem, a określone chwile w życiu, które mogły wywołać lęk i strach zakotwiczają się w ich  pamięci na dobre.

Zespół stresu pourazowego (PTSD) to zaburzenie psychiczne, które może zostać spowodowane przez traumatyczne wydarzenie. I właśnie o tym zaburzeniu chcemy dzisiaj porozmawiać.

Przyczyny PTSD i dlaczego „Zdążyć przed Panem Bogiem” to świetny przykład literacki tego zaburzenia

Jak już wspomniałam zespół stresu pourazowego to zaburzenie, którego przyczynami są wszelkie traumatyczne i stresujące sytuacje pozostawiające piętno na psychice człowieka.

PTSD wywołuje wiele czynników, ale szczególnie wyróżniającymi się i zaobserwowanymi są:

• śmierć bliskiej osoby,
• bycie świadkiem poważnego wypadku,
• doświadczenie gwałtu czy innych napaści,
• przeżycie bolesnego i trudnego porodu,
• ataki terrorystyczne,
• klęski żywiołowe i naturalne,
• wojny i konflikty zbrojne.

Tych sytuacji jest wiele gdyż dla każdego człowieka sytuacja traumatyczna może być inna. Dlatego mówi się, że są to czynniki indywidualne.

A co z tym wszystkim ma szkolna lektura „Zdążyć przed Panem Bogiem”?

Jest to idealny przykład na ukazanie tego zaburzenia. Marek Edelman, który udziela wywiadu rzeki Hannie Krall przez długi czas nie chciał się na to zgodzić. Przez długi czas autorka musiała namawiać byłego powstańca, aby zgodził się z nią porozmawiać. W książce wyjaśnione jest dlaczego bohater milczał przez tyle lat. Poza tym, że uważał iż cała rzeczywistość powstania w getcie była kierowana chęcią powrotu do rzeczywistości, to wielu psychologów uważa, że Edelman zmagał się z PTSD.

Objawy PTSD

Objawy PTSD są bardzo zróżnicowanie, jednak poza tymi psychicznymi można też zauważyć te fizyczne.

Objawy psychiczne:

• nagłe wspomnienia i flashbacki z traumatycznej chwili. Często są odtworzeniem owego zdarzenia;
• nadmierna czujność – stan ciągłego czuwania mózgu i ciągle przygotowanie nastawione na szybką reakcję w razie zagrożenia;
• unikanie – częsty brak chęci do rozmowy czy poruszania określonego tematu, który mógłby być jakkolwiek związany z traumatyczną sytuacją.

Objawy fizyczne:

• nadmierne wydzielanie adrenaliny – jest to hormon odpowiadający za przygotowanie ciała na dużą aktywność w wyniku sytuacji stresowej. Gdy dany moment przemija poziom adrenaliny powinien spadać, jednak przy PTSD jej stan jest cały czas na wysokim poziomie;
• hipokamp jest to część mózgu, która odpowiada za przetwarzanie wspomnień, W wyniku dużego stężenia adrenaliny praca hipokampu zostaje zaburzona i może prowadzić do często powracających traumatycznych wspomnień.

PTSD u służb mundurowych i niektórych zawodów

Jak powszechnie wiadomo niektóre rodzaje zawodów są szczególnie narażone na występowanie stresu. Tak  jest bardzo często u żołnierzy, policjantów czy ratowników medycznych. Są to profesje, w których o wiele częściej doświadcza się ludzkich tragedii takich jak śmierć. Przez to, że sytuacje traumatyczne wracają bardzo często we wspomnieniach, takie osoby nie są w stanie odróżnić wspomnienia od rzeczywistości. Psychologowie i psychiatrzy obserwują duży odsetek samobójstw wśród żołnierzy i weteranów wojennych.  W 2021 roku mówiono o ,,pladze” samobójstw służb mundurowych w Ameryce. Uniwersytet w Bostonie opublikował statystyki, które pokazywały, że od wydarzeń z 11 września 2001 roku, po których nastąpiły konflikty zbrojne w Afganistanie czy Iraku aż 30 177 amerykańskich żołnierzy i weteranów odebrało sobie życie. To tylko pokazuje jak PTSD jest poważnym problemem.

Co robić gdy dopadnie nas PTSD?

W takiej sytuacji zawsze warto jest udać się do psychologa lub psychiatry. To oni będą decydować co jest potrzebne danej osobie. Jednak bardzo często lekarze podejmują decyzję o psychoterapii. Istnieją badania mówiące, że to terapia poznawczo-behawioralna skoncentrowana na traumie jest najlepszym sposobem na pozbycie się lub chociaż zniwelowanie PTSD.

Pamiętaj! Najważniejszy jest pierwszy krok, który pomoże Ci w odbudowie swojego zdrowia psychicznego.

Źródła

• The Brink
• Royal College of Psychiatrists
• ,,Kwestionariusz PTSD – wersja czynnikowa (PTSD-C): konstrukcja narzędzia do diagnozy głównych wymiarów zespołu stresu pourazowego’’ – prof.Jan Strelau, prof. Bogdan Zawadzki, prof. Włodzimierz Oniszczenko, dr.Adam Sobolewski

Grafika tytułowa została stworzona z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.