Terapie mogą nam się kojarzyć z wielogodzinnymi, męczącymi wizytami na kozetce u nieznajomego człowieka z nieznanymi intencjami… Dla niektórych oznaczają one bilet w jedną stronę do „psychiatryka”. Nic bardziej mylnego! Dziś przybliżymy Wam rodzaje terapii oraz ułamek korzyści, które z nich płyną!

Terapia poznawczo-behawioralna

CBT – Cognitive Behavioral Therapy pomaga przede wszystkim w leczeniu trudności emocjonalnych oraz łagodzeniu problematycznych zachowań.

Zgodnie z jej założeniami wszystkie objawy psychopatologiczne, nieprawidłowe zachowania i emocje cierpiącego człowieka można wyjaśnić na podstawie teorii uczenia się i uwzględnienia pośredniczącej roli procesów poznawczych.

Celem terapii jest przede wszystkim trwała poprawa jakości życia pacjenta, co osiąga się poprzez korygowanie zachowań i zmienienie sposobu myślenia.

Zasadnicze cechy procesu terapii stanowią: oparcie na współpracy między terapeutą a pacjentem, zorientowanie na rozwiązanie problemu, skupienie na teraźniejszości (z uwzględnieniem mechanizmów psychorozwojowych powstawania zaburzeń i dysfunkcji), ograniczenie w czasie oraz stosowanie odpowiednich technik terapeutycznych. Skuteczność oddziaływań psychoterapeutycznych jest poddawana ocenie, analogicznie do oceny skuteczności farmakoterapii – w badaniach eksperymentalnych wpisanych w nurt medycyny opartej na dowodach naukowych.

W tym miejscu należy podkreślić, że w żadnym wypadku terapia nie oznacza słabości – wręcz przeciwnie – jest wyrazem niezwykłej siły.

Co ciekawe, kwestię terapii podniósł również Kościół Katolicki, po wielu latach niepewności – stanowisko stało się zgodne i jednoznaczne ze środowiskiem naukowym: Psychoterapia pomaga w tym szczególnym momencie życia, w którym człowiek potrzebuje konsultacji, by wyjaśnić niezwykle ważne kwestie wewnątrz samego siebie.

Do nieocenionych zalet terapii poznawczo-behawioralnej należy zaliczyć:

• skoncentrowanie się na problemach konkretnej osoby,
• skupienie się na identyfikowaniu i zmienianiu szkodliwych wzorców myślenia i zachowań,
• skuteczność w leczeniu wielu zaburzeń psychicznych, przede wszystkim takich jak depresja i lęki,
• stosunkowo krótki termin jej realizacji, często trwa jedynie kilka miesięcy,
• pomoc w nabyciu umiejętności samoregulacji emocji,
• pomoc pacjentowi w budowaniu bardziej pozytywnego obrazu siebie i świata.

Terapia psychodynamiczna

Oparta jest na teorii psychoanalizy – opracowanej w ogromnej mierze przez wybitnego austriackiego neurologa żydowskiego pochodzenia – Sigmunda Freuda.

Zgodnie z nią podstawą objawów chorobowych są nieświadome człowiekowi popędy, którym cenzura zawarta w ludzkiej psychice nie pozwala na wkroczenie do świadomości i realizację. W efekcie tego ludzkie nieświadome popędy muszą szukać innej drogi ujścia – i są nią zaburzenia nerwicowe.

U podstaw jej działania leży poznanie wczesnego etapu rozwoju człowieka, analiza zdarzeń traumatycznych i tych mających decydujący wpływ na kształtowanie się przyszłej psychiki człowieka. Dokonuje się tego poprzez odbywanie spotkań, na których psychoterapeuta słucha pacjenta. Jedyną obowiązującą na nich zasadą jest mówienie przez dręczonego neurotycznie człowieka wszystkiego tego co przyjdzie mu do głowy, bez dbania o to, czy jest to logiczne, sensowne, czy pozostaje w związku z problemem. Analityk może zinterpretować w ten sposób:

• skojarzenia, fantazje, wspomnienia,
• opór w dostępie do podświadomości pacjenta,
• rzutowanie na terapeutę swoich nieświadomych myśli, uczuć i wyobrażeń,

Do głównych zalet tej metodyki terapii należy zaliczyć:

• pomoc pacjentowi w zrozumieniu głęboko zakorzenione przyczyny swoich problemów,
• skupienie się na relacjach interpersonalnych i dzieciństwie jako źródłach problemów,
• powolne, lecz skuteczne prowadzenie do trwałych zmian w zachowaniu i myśleniu człowieka,
• rozwijanie samoświadomości,
• nieocenioną pomoc w radzeniu sobie z traumami z przeszłości.

Terapia interpersonalna

Z założenia jest to terapia, która pomaga ludziom, którzy są we wczesnym stanie depresji lub obawiają się jej pojawienia. Ogromna siła terapii interpersonalnej tkwi w rozważaniu najważniejszych więzi emocjonalnych pacjenta i jego relacji międzyludzkich. Terapia ta uwzględnia również kontekst społeczny, w którym żyje pacjent. Model terapeutyczny koncentruje się na zidentyfikowaniu i rozwiązaniu czterech problemów interpersonalnych. Są to kolejno:

• Konflikty interpersonalne: mogą być związane z rodziną, społecznością lub pracą. Konflikty te są nieuniknione, ponieważ wywodzą się z przeciwstawienia dwóch lub więcej punktów widzenia. Są obiektem terapii, jeśli wywołują u pacjenta niepokój i wpływają negatywnie na jego codzienne funkcjonowanie.
• Przejścia ról: spory międzyludzkie lub walka o rolę. Osoba dotknięta, wraz z innymi istotnymi osobami w jej życiu, oczekuje różnych zachowań w zależności od określonej roli. Innymi słowy, istnieją spory dotyczące oczekiwań behawioralnych wobec matki, ojca czy szefa. Niekiedy mogą one spowodować stany niepokoju, ale również w skrajnych przypadkach – przyczynić się do rozwoju cichej depresji.
• Żałoba: kiedy ból po stracie bliskiej osoby jest zbyt intensywny lub trwa dłużej niż powinien, może przerodzić się w trwały smutek. Terapia interpersonalna pomaga nam w zarządzaniu naszymi emocjami i wypełnia tę pustkę w zdrowy i pozytywny sposób.
• Deficyty interpersonalne: ten problem pojawia się, gdy dana osoba nie ma odpowiednio zbudowanej sieci pomocy społecznej. W związku z tym powstaje poczucie samotności i izolacji. W tym przypadku terapia interpersonalna pomaga znaleźć własną przestrzeń społeczną i poprawić umiejętności społeczne.

Do głównych zalet tego typu terapii należy zaliczyć:

• skoncentrowanie na poprawie jakości i funkcjonowania relacji interpersonalnych,
• pomoc w radzeniu sobie z konfliktami w rodzinie, pracy lub przyjacielskich,
• przyniesienie poprawy umiejętności rozumienia i wyrażania emocji,
• skupienie się na rozwijaniu umiejętności komunikacji społecznej,
• skuteczność w leczeniu zaburzeń depresyjnych.

Psychoterapia grupowa

Jest najważniejszą alternatywą dla psychoterapii indywidualnej. Polega ona na systematycznym uczestnictwie w spotkaniach grupy pacjentów, której przewodzi jeden lub dwóch psychoterapeutów. Psychoterapię grupową zaleca się szczególnie osobom, których problemy mają charakter społeczny, np. tym cierpiącym na fobię społeczną albo z trudnościami w komunikacji międzyludzkiej i porozumiewaniu się z innymi.

Leczenie oraz radzenie sobie z trudnymi sprawami bywa łatwiejsze, jeśli ma się wokół siebie innych ludzi. Jest to uniwersalne dla wszystkich problemów natury psychiki człowieka. Psychoterapia grupowa jest ważnym elementem leczenia osób chorych psychicznie, po trudnych przejściach oraz ofiar przemocy. Grupy terapeutyczne mają określoną ilość uczestników, zwykle od 7 do 13. Optymalną liczbą jest 9-11 osób w grupie.

Podczas pracy w grupach można wyróżnić 4 główne fazy procesu psychoterapeutycznego:

I faza – pacjenci mają tendencję do wypowiadania się głównie na temat własnych objawów chorobowych, dolegliwości, problemów. Są nieufni wobec reszty członków grupy i psychoterapeuty. Często może pojawić się wśród pacjentów chęć testowania wiedzy i kompetencji terapeuty;

II faza – ludzie mogą nie chcieć ujawniać prawdziwych emocji. Mimo napięć, kłótni i protestów, tworzy się spójność grupy, wzajemna akceptacja, chęć poznania, zaangażowanie w życie grupy i chęć udzielania sobie wzajemnej pomocy;

III faza – słabną napięcia i konflikty, zostają zaakceptowane normy grupowe. Pacjenci w bardziej pogłębiony i szczery sposób przedstawiają własne problemy, wspólnie zastanawiają się nad ich istotą i zachodzącymi zmianami;

IV faza – najbardziej wartościowa praca psychoterapeutyczna, która prowadzi do osiągnięcia wglądu w siebie, następuje zmiana postaw pacjentów i ćwiczy się nowe pozytywne zachowania.

Do głównych zalet tego rodzaju terapii należy zaliczyć:

• pozwolenie pacjentom na dzielenie się swoimi doświadczeniami z innymi osobami w podobnych sytuacjach,
• stworzenie wsparcia społecznego i poczucia przynależności,
• umożliwienie pacjentom zrozumienie, że nie są sami w swoich problemach,
• pomoc w nauce umiejętności społecznych,
• znacznie mniejsze obciążenie finansowe niż w przypadku terapii indywidualnej.

Wymienione powyżej terapie to jedynie ułamek możliwości pomocy, jaką oferuje współczesna dziedzina psychologii. Psychoterapia to niekiedy jedyna szansa na otwarcie sobie drzwi do długiego i szczęśliwego życia. Najważniejsze jest to, aby nie tworzyć z niej tematu tabu – pomoc drugiemu człowiekowi szczególnie w najtrudniejszych chwilach, jest największym darem jakim dysponujemy MY WSZYSCY!

Źródła

• abcZdrowie
• Piękno umysłu
• HelloZdrowie
• Wikipedia
• Zygmunt Freud – “Wstęp do psychoanalizy”